Archiwum Państwowe w Rzeszowie zostało powołane dnia 1 sierpnia 1950 r. zarządzeniem Ministra Oświaty z dnia 10 listopada 1950 r. w sprawie utworzenia Archiwów Państwowych w Białymstoku i Rzeszowie. Funkcjonowanie rozpoczęło na wiosnę 1951 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej przeznaczyło na siedzibę Archiwum budynek Synagogi Staromiejskiej. Niestety, budynek ten został zniszczony podczas wojny i odbudowano go dopiero w latach 1958–1961. Wskutek braku odpowiedniego lokalu działalność Archiwum została tymczasowo zawieszona w lutym 1952 r. Wznowiono ją we wrześniu 1952 r., kiedy to powołano Delegaturę Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Rzeszowie, która podlegała Oddziałowi w Przemyślu. Została ona niebawem przekształcona - najpierw w Powiatowe Archiwum Państwowe w Rzeszowie, a z dniem 1 I 1953 r. - w oddział terenowy pod nazwą Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Rzeszowie z siedzibą w Przemyślu, Oddział Terenowy w Rzeszowie.
